Войти | Регистрация | Вход необходим для полного использования сайта
 -5.7 °C
Повторять чужие слова не значит еще понять их смысл.
(Д. Руми)
 

Статьи

«Малалла, Яковлев патнелле!»: И.Я. Яковлев пултарулӑхне ҫӗнӗлле хак пани

  22.04.2018 19:32 | 8783 просмотров

В.Г. Родионов,

филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, Шупашкар хули, Чӑваш Республики

«Малалла, Яковлев патнелле!»: И.Я. Яковлев пултарулӑхне ҫӗнӗлле хак пани

Эпӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ ҫулсенче, 1973 ҫултаччӗ пулас, аслӑ патриархӑмӑра халалланӑ юбилей пухӑвӗнче Кашкӑр Хуначи (Г.Н. Волков) ҫапларах чӗнсе каланӑччӗ: «Малалла, Яковлев патнелле!» Зал сӗрлесе кайнӑччӗ ун чухне, хӑшӗ-хӑшӗ ура ҫине тӑрсах кӑшкӑрашрӗ.

Далее...

 

«Пӗр пӗрчӗрен пин пӗрчӗ пултӑр!»

  28.09.2017 08:03 | 7918 просмотров

Кӗнеке ҫӳлӗкӗ

Вулакансем тӑтӑшах ыйтнине шута хурса Чӑваш кӗнеке издательстви «Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ (Шупашар, 2017. Редакторӗ В.Н.Алексеев. — 366 ен). Халӑх пилӗсемпе кӗллисем пӗрремӗш хут «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑмпа 2005 ҫулта пин ҫурӑ шутпа тухнӑччӗ. Вӑл академилле кӑларӑм пулсан та, ҫулталӑкранах сутӑнса пӗтнӗ-мӗн.

«Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнекене ку хутӗнче пӗчӗкрех калӑппа, кӗскетсе, ҫӗнетсе, тирпейлӗ пичетленӗ.

Далее...

 

Ҫимӗкре масар пасар пек кӗрлемелле-и?

  06.06.2017 22:21 | 7948 просмотров

Мӗн ӗлӗкрен Ҫимӗк чӑваш халӑхӗшӗн пысӑк уяв пулнӑ. Ҫак кун ял кӗрлесе тӑрать кӑна. Ара, аякри хуласенчен тӑван-пӗтен тӗп киле пуҫтарӑнать-ҫке-ха. Пурте пӗрле пухӑнса масар ҫине каяҫҫӗ, пирӗнтен яланлӑхах уйрӑлса кайнисене асӑнаҫҫӗ.

Православи тӗнне ӗненекенсем масар ҫине эрех-сӑра ӗҫме, апат ҫиме каймаҫҫӗ. Вӗсем тӑванӗн вилтӑпри патӗнче ларса ӑна лайӑххипе аса илеҫҫӗ, ӑшра кӗлӗ тӑваҫҫӗ. Ҫапла чиркӳ хушать. Анчах пирӗн, чылайӑшӗн, урӑхла пулса тухать.

Ку ахӑртнех чӑвашсен халӑх йӑли-йӗркипе ҫыхӑннӑ.

Далее...

 

Миссионерско-просветительская система Н.И. Ильминского и чуваши: две стороны одной медали

  18.05.2017 20:11 | 14915 просмотров

Вчера, 17 мая, принял участие в работе Круглого стола приуроченного 195-летию российского востоковеда и профессора Н.И. Ильминского, прошедшего в Национальной библиотеке Чувашской Республики. Заранее знал, что будут говорить об его определяющем вкладе в формирование многочисленной чувашеговорящей интеллигенции, что времена были тяжелые, а его образовательная система стала для чувашей путеводной звездой. И это действительно, правда, против этого ничего не возражаю. Не хотелось затронуть наши нынешние болезненные темы.

Далее...

 

Ҫулталӑкӗпе кӳрентерни пӗр кунта каҫӗ-и?

  26.02.2017 13:41 | 3552 просмотров

Паян — Ҫӑварни эрнин юлашки кунӗ. Каҫару ыйтмалли вырсарникун тесе паян пӗр-пӗрин патне шӑнкӑравлаҫҫӗ, тӗрлӗ открытка ӑсатаҫҫӗ, СМС-ҫыру вӗҫтереҫҫӗ. Пӗрне-пӗри ҫулталӑкӗпе кӳрентеретпӗр те кайран, пӗр кун, пӗрне кура тепри каҫару ыйтатпӑр.

Каҫару ыйтма пӗлни лайӑх пулӗ-ха. Анчах ҫав сӑмахра чунтан ӳкӗнни чӗрне хури чухлӗ те пур-ши? Ҫук пек туйӑнать.

Кӳрентерни тенӗрен... Мӗншӗн-ха эпир пӗрне-пӗри кӳрентеретпӗр, кӳренетпӗр? Сӑнанӑ тӑрӑх, чи йывӑр кӳрентерекенсем — ҫывӑх ҫынсем: мӑшӑр, ача-пӑча, тӑвансем, тус-юлташ тесе шухӑшласа пурӑннӑ ҫынсем.

Далее...

 

Хура Киремет

  14.01.2017 13:36 | Изменить | Удалить | 6901 просмотров

Автор: Васильева Галина Аркадьевна

Эпӗ Упи ялӗнче пурӑнатӑп. Вӑл Ҫавал шывӗ хӗрринче ларать. Анчах та ку тӗлте Ҫавал питӗ ансӑр та ӑшӑх. Инҫех те мар кӳлӗсем ҫуталса выртаҫҫӗ. Вӗсене тӗрлӗ сӑлтава кура ят панӑ. Тӗпсӗр кӳлӗ тесе ӗлӗк-авал кӳлӗ тӑршшӗне вун икӗ вӗрен ҫыхса виҫсе пӑхсан та ҫитейменнишӗн каланӑ. Торф кӑларнӑ вырӑнта пулса кайнӑскерне Торф кӳлли тенӗ. Йывӑҫсем ӳснине кура Сархурӑн кӳлли ят панӑ. Пирӗн тӑрӑхра шыв ытларах ҫырмасенче. Ҫавӑнпа та кунти ялсем ҫырмасем тавра вырнаҫнӑ.

Далее...

 

Ҫӑваҫсем

  17.12.2016 16:16 | 6708 просмотров

Ҫӑваҫсем — Вӑтам ӗмӗрсенче Вӑтам Атӑл тӑрӑхӗнче пурӑннӑ пуль тесе шутланакан гипотезӑлла авалхи халӑх е социум. Чӑваш халӑхӗн ҫав ятпа ҫӳренӗ тӑрӑмӗ (ку каллех гипотеза шайӗнче).Ҫавӑнпа пӗрлех ку концепцие гипотеза шайӗнчен пӗтӗмӗшле йышӑннӑ чӑнлӑх шайнелле хӑпарать темешкӗн те май пур[1]. Ҫак сӑмах ислам тӗнне куҫмасӑр авалхи йӑласемпе пурнакан пӑлхарсене пӗлтернӗ, бесерман текен ӑнлава хирӗҫле (оппозицире) тӑнӑ.

Ҫӑлкуҫсенче шӑпах ҫак ятпа тата ҫак пӗлтерӗшпе ниҫта та асӑнман.

Далее...

 

Анӑҫпа Тухӑҫ вӑрттӑнлӑхӗсем

  17.12.2016 12:13 | 6304 просмотров

Тавлашу кӗтесӗ

Пирӗн паянхи хӑна — Станислав Упаҫҫи (Александров-Убасси). Эпир унпа философи тавра калаҫас терӗмӗр. Ку — пӗрремӗш калаҫу.

 

— Станислав, паянхи калаҫӑва Анӑҫпа Тухӑҫ ыйту тавра пуҫлас килет. Чӑваш халӑхне Анӑҫ шутне е Тухӑҫ йышне кӗртмелле? Мӗн вӑл сирӗн шутпа Анӑҫпа Тухӑҫ?

— Чи малтанах мӗн вӑл Анӑҫ, мӗн вӑл Тухӑҫ палӑртмалла. Анӑҫ е Тухӑҫ тенӗ чухне пирӗн географи вырнаҫӑвӗ ҫине пӑхмалла мар. Анӑҫпа Тухӑҫ — символла архетипсем.

Далее...

 

Арифмон

  08.09.2016 17:18 | 4952 просмотров

О чем говорят цифры и числа?

В той части Библии, которая называется "Ветхий Завет", есть книга под названием "Числа". Понятно, она первоначально была написана на древнееврейском языке и называлась "Бемидбар" (בְּמִדְבַּר), а на (древне)греческом языке книгу назвали "Арифмон" (Числа) — Ἀριθμοί. По латыни — Numeri. По чувашски — Хисепсем.

И так далее. Вот откуда название нашей статьи, которая, впрочем прямого отношения к вышесказанному не имеет.

Далее...

 

Чан сасси чӑваш чунне вӑратаймӗ

  05.09.2016 09:35 | 4737 просмотров

Ҫӑка ҫулҫи ҫаврака,

Мӗн каласа ҫырнӑ-ши?

Эпир кунтан кайсассӑн

Мӗн каласа юлӗҫ-ши?

 

Ҫак юрра Освальд Шпенглер пӗлес пулсан, тен, «Европа вилӗмӗ» (Der Untergang des Abendlandes, 1918, 1922) кӗнекен эпиграфӗ тунӑ пулӗччӗ. Нимӗҫ философӗ шучӗпе, истори пулӑмӗсем ҫут ҫанталӑкри пулӑмсем пекех. Культурӑсем пӗр-пӗринчен хӑйсен эрешӗпе уйрӑлса тараҫҫӗ. «Ӑс-тӑн тӗрри» тет Шпенглер. Тӗнче, кун-ҫул тӗрри, ҫиелтен пӑхсан, тӗрлӗ, анчах та вӑл, ун уҫҫине тӗшмӗртсен (хатӗр, янтӑ уҫӑ ҫук – сӗмленӳ, тавҫӑру ӑна тупма май парать), аванах вуланать.

Далее...

 
Страницăсем: 1, 2, [3], 4, 5
Orphus

Баннеры

Счетчики

0 Флудильня (чат)